Tegenwoordig geldt Den Haag door het Panorama Mesdag als dé panoramastad van Nederland, maar historisch gezien verdient Amsterdam deze titel. Al vroeg in de negentiende eeuw werden hier panoramaschilderingen getoond en in 1880 opende in Amsterdam het eerste Panoramagebouw van Nederland.
Dit Panoramagebouw, speciaal bedoeld voor de presentatie van panorama’s, was beeldbepalend voor de Plantagebuurt. Toen de panorama-hype over was, raakte het in verval en werd het uiteindelijk, in 1936, gesloopt. De bouw- en sloopgeschiedenis van het gebouw worden in dit boek voor het eerst zorgvuldig beschreven.
Verreweg de meeste van de honderden panorama’s die door heel Europa op tournee gingen, zijn verloren gegaan. Kunstzinnig vermaak in Amsterdam brengt deze weer tot leven, in tekst en ruim 130 illustraties. Een overzicht van alle in Amsterdam getoonde panorama’s is als bijlage opgenomen.
Het Panoramagebouw beschikte ook over een Kunstzaal. Dit was een belangrijk podium voor tentoonstellingen van eigentijdse kunst voordat het Stedelijk Museum die functie ging vervullen. Het complete tentoonstellingsprogramma van de Kunstzaal is door de auteurs gereconstrueerd, wat een prachtige dwarsdoorsnede oplevert van de Amsterdamse en Nederlandse kunstwereld rond 1900.
Als kunstuiting had het panorama een twijfelachtig imago. Sommige kunstenaars keken erop neer, ze vonden het geen ware kunst en weigerden eraan mee te werken. Vincent van Gogh vond dat maar arrogant, want ‘wat is gemakkelijker, aan een panorama te schilderen of te weigeren aan een panorama te schilderen. Wat is artistieker, iets te doen of iets niet te doen?’ Antwoorden op zijn vragen vindt u in Kunstzinnig vermaak in Amsterdam. Het Panoramagebouw in de Plantage, 1880-1935.
Kunstzinnig vermaak in Amsterdam. Het Panoramagebouw in de Plantage, 1880-1935
Auteurs: Sylvia Alting van Geusau en Ester Wouthuysen
ISBN 97 894 911 412 70
Prijs € 27,50, 240 pagina’s, afbeeldingen in kleur en zwart-wit
